Η λύση της Κυκλικής Οικονομίας

Η Κυκλική Οικονομία είναι ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων που σκοπός του είναι μακροπρόθεσμα η μείωση της σπατάλης των πόρων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία, δίνοντας έμφαση στην αξιοποίηση ανανεώσιμων πόρων, την ανάκτηση και την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων, αλλά και την παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα παραγωγικών διαδικασιών. Στοχεύει στην διατήρηση ενός προϊόντος σε καλή λειτουργική κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, στην οικονομική αξιοποίηση προϊόντων για την παροχή υπηρεσιών σε πολλαπλούς χρήστες (sharing economy), και, τέλος, στη χρήση της υπηρεσίας που προσφέρει ένα προϊόν και όχι την κατοχή αυτού του ίδιου του προϊόντος. Έτσι, η κυκλική οικονομία είναι σε κάποιο βαθμό η μετεξέλιξη της ανακύκλωσης.

Γιατί είναι όμως σήμερα τόσο αναγκαία η κυκλική οικονομία;

Η αύξηση του πληθυσμού αλλά και του πλούτου καθιστά τη ζήτηση για σπάνιες πρώτες ύλες μεγαλύτερη από ποτέ και οδηγεί σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Τα μέταλλα και τα μεταλλεύματα, τα ορυκτά καύσιμα, οι ζωοτροφές και τα τρόφιμα, αλλά και το καθαρό νερό και τα γόνιμα εδάφη έχουν ακριβύνει.

Κάθε χρόνο στην Ε.Ε., χρησιμοποιούνται σχεδόν 15 τόνοι υλικών ανά άτομο, ενώ κάθε πολίτης της Ε.Ε. παράγει, κατά μέσο όρο, πάνω από 4,5 τόνους αποβλήτων ετησίως, εκ των οποίων πάνω από το μισό καταλήγει σε ΧΥΤΑ. Η γραμμική οικονομία, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στην εξόρυξη πόρων, δεν αποτελεί πλέον βιώσιμη επιλογή.

Πώς πραγματοποιείται η κυκλική οικονομία;

Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία προϋποθέτει αλλαγή της εστίασης στην επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανανέωση και ανακύκλωση υφιστάμενων υλικών και προϊόντων. Ό,τι προηγουμένως θεωρούνταν «απόβλητο», μπορεί να μετατραπεί σε πρώτες ύλες.

Πρόκειται για μετάβαση και προσαρμογή των επιχειρήσεων  σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο, το οποίο συμφέρει οικονομικά. Ουσιαστικά μιλάμε για επαναχρησιμοποίηση πόρων και εξοικονόμηση ενέργειας , όπως για παράδειγμα, η δημιουργία ρούχων από παλιά ρούχα, η κατασκευή νέων ηλεκτρονικών συσκευών από εξαρτήματα παλιών συσκευών, αλλά και η δημιουργία λιπάσματος από αποφάγια.

Ποιος είναι ο στόχος της κυκλικής οικονομίας ;

Η κυκλική οικονομία στοχεύει στη διατήρηση της αξίας των προϊόντων, των υλικών και των πόρων όσο το δυνατόν περισσότερο, ελαχιστοποιώντας την παραγωγή αποβλήτων. Όσο λιγότερα προϊόντα απορρίπτονται, τόσο το καλύτερο για την οικονομία και το περιβάλλον. Έχει να κάνει με όλα τα στάδια ζωής ενός προϊόντος από το σχεδιασμό του, την παραγωγική του διαδικασία, τη διαχείριση των αποβλήτων μέχρι και τη δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών, επενδύσεων και απασχόλησης.

Πρόσφατη έρευνα κατέδειξε ότι η στροφή σε μία κυκλική οικονομία μπορεί να προκαλέσει:

1. Αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Υπολογίζεται ότι στο μέσο διαθέσιμο εισόδημα για τα νοικοκυριά της ΕΕ θα προκαλέσει αύξηση 3.000 ευρώ μέχρι το 2030.
2. Περιορισμό των πιέσεων στους δημοτικούς προϋπολογισμούς. Η εισαγωγή αρχών κυκλικής οικονομίας μπορεί να προκαλέσει μείωση κατά 32% των πρωτογενών αποβλήτων κατανάλωσης μέχρι το 2030 και 53% μέχρι το 2025. Ο περιορισμός των αποβλήτων οδηγεί και σε περιορισμό του κόστους αποκομιδής και διαχείρισης τους. Παράλληλα, η «έξυπνη» προμήθεια και χρήση υλικών μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες εξοικονομήσεις και να περιορίσει την ανελαστικότητα των δημοτικών προϋπολογισμών.
3. Ενθάρρυνση της εισαγωγής της καινοτομίας στην οικονομία. Η φιλοδοξία να αντικατασταθούν προϊόντα μονής κατεύθυνσης με προϊόντα «κυκλικής» κατεύθυνσης είναι ένα ισχυρό κίνητρο για νέες ιδέες και θα μπορούσαν να προσφέρουν νέες πηγές καινοτομίας. Βρίσκοντας νέους τρόπους διατήρησης, συστατικά και υλικά ενθαρρύνουν επίσης την ανάπτυξη νέων καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων.
4. Αύξηση της ποιότητας ζωής. Επιστημονικές έρευνες καταδεικνύουν ότι μέσω της κυκλικής οικονομίας μπορούν να βελτιωθούν δείκτες που έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Για παράδειγμα οι θετικές επιπτώσεις της κυκλικής οικονομίας μπορούν μέχρι το 2050, να προκαλέσουν μείωση του «χαμένου» χρόνου, κυρίως στις μεταφορές, κατά 60%. Επιπλέον, δραστηριότητες της κυκλικής οικονομίας (ιδίως στο δομημένο περιβάλλον), θα μπορούσαν να έχουν θετικό αντίκτυπο στον αέρα του εσωτερικού χώρου, την ποιότητα του (μέσω της χρήσης υγιεινών υλικών στα κτίρια) και θα μπορούσαν παράλληλα να επιτύχουν μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (μέσω αποτελεσματικότερων συστημάτων κινητικότητας, παραγωγής και διαχείρισης απορριμμάτων).
5. Ευκαιρίες απασχόλησης. Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την πόλη του Λονδίνου αξιολόγησε ότι μέχρι το 2036 μια κυκλική οικονομία θα μπορούσε να προσφέρει στο Λονδίνο 12.000 καθαρές νέες θέσεις εργασίας στους τομείς της επαναχρησιμοποίησης, της ανακατασκευής και της καινοτομίας των υλικών.

Η σταδιακή δημιουργία ενός νέου παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου που επιτρέπει τη χρήση των υλικών για πολύ μεγαλύτερο χρόνο με παράλληλη ελαχιστοποίηση της χρήσης φυσικών πόρων. Είναι η μετάβαση από ένα κάθετο μοντέλο “παραγωγής, κατανάλωσης, απόρριψης” σε ένα κλειστό κυκλικό μοντέλο όπου τα προϊόντα θα μπορούν να αποσυναρμολογούνται και να επαναχρησιμοποιούνται με την ελάχιστη δυνατή μεταποίηση.

Και για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους, μόνο η αξιοποίηση των οικιακών σκουπιδιών με τη μέθοδο της “αναερόβιας χώνευσης” για παραγωγή ενέργειας για παράδειγμα, θα αποφέρει στη βιομηχανία 700 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Athens Circular Forum

Το Athens Circular Forum (#ACF), εκ μέρους της Symbiosis, διοργανώθηκε στον χώρο του Μεγάρου Υπατία στο κέντρο των Αθηνών, στις 18 και 19 Απριλίου 2019 και ήταν αφιερωμένο στις Κυκλικές, Έξυπνες, Πράσινες και Βιώσιμες Πόλεις.

Δημήτρης Μούρσας – Σύμβουλος Επενδύσεων στην Κίνα, Γιάννης Μαρνέλης – Υπεύθυνος εθελοντικών πόρων / Τμήμα Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Ζωή Παχούντη – Υπεύθυνη Κοινωνικής Ευθύνης ΕΡΤ / Τμήμα ΚΕΕΠ, Χρήστος Ρακοβίτης – Μέλος ΔΣ της Symbiosis / Living Circular.

Στοιχεία από ΣΕΒ & Φόρουμ Κυκλικής Οικονομίας 2019.

Δείτε σχετικά άρθρα εδώ και εδώ.

Μοιράσου το άρθρο!