Τι είναι η Βιοποικιλότητα και πώς μπορούμε να την προστατέψουμε; Συνέντευξη με την Δρ Αικατερίνα Στέφη

Συνέντευξη στη Ζωή Παχούντη, ΕΡΤ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου και το φετινό θέμα του ΟΗΕ για την ημέρα που είναι η Βιοποικιλότητα, ζητήσαμε από την Δρ Αικατερίνα Στέφη, Βιολόγο, MSc να μας παραχωρήσει μια συνέντευξη σχετικά με την Βιοποικιλότητα, τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να την προστατεύουμε και τα οφέλη για τον πλανήτη μας αν καταφέρουμε να την διατηρήσουμε σε ικανοποιητικά επίπεδα.

*Η Αικατερίνα Λ. Στέφη σπούδασε Βιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), όπου και συνέχισε τις σπουδές της για απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (ΜΔΕ) στο γνωστικό αντικείμενο «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική». Στο Τμήμα Βιολογίας εκπόνησε τη Διδακτορική της Διατριβή με θέμα «Μελέτη επίδρασης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε πρότυπα βιολογικά συστήματα». Από το 2018 έως και σήμερα εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια και ακαδημαϊκή υπότροφος του τμήματος Βιολογίας του Ε.Κ.Π.Α.

• κα Στέφη, Τι είναι η επιστήμη της βιολογίας, πώς σχετίζεται με το περιβάλλον και ποιος είναι ο στόχος των βιολόγων;

Η Βιολογία (< βίος =ζωή + λόγος =μελέτη, αρχ. ελληνική) όπως μαρτυρεί και η ετυμολογία της, είναι η επιστήμη που μελετά τη ζωή και τους ζωντανούς οργανισμούς σε όλα τα επίπεδα, από το μοριακό μέχρι και σε επίπεδο κοινωνίας. Περιλαμβάνει δε επίσης και τις αλληλεπιδράσεις των οργανισμών μεταξύ τους και με άλλους οργανισμούς καθώς και με τους αβιοτικούς παράγοντες.

• Τι είναι η βιοποικιλότητα;

Η βιοποικιλότητα ή αλλιώς βιολογική ποικιλότητα αναφέρεται, με απλά λόγια, στην ποικιλία όλων των μορφών της ζωής πάνω στη Γη.

Ήταν 5 Ιουνίου 1992, ακριβώς δηλαδή 28 χρόνια πριν, όταν πραγματοποιήθηκε στο Rio de Janeiro της Βραζιλίας, η Διάσκεψη Κορυφής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, του Ο.Η.Ε.. (Εικόνα 1). Στη σύμβαση που υπεγράφη τότε από περισσότερα από 150 κράτη, έγινε η επίσημη αναγνώριση της αξίας της έννοιας της βιοποικιλότητας. Εκεί διατυπώθηκε και ο όρος βιοποικιλότητα – ο πιο πετυχημένος μάλλον ορισμός αυτής – ως εξής: Ως “Βιολογική Ποικιλότητα” νοείται η ποικιλομορφία που εμφανίζεται ανάμεσα στους ζωντανούς οργανισμούς όλων των ειδών, των χερσαίων, θαλάσσιων και άλλων υδάτινων οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων στα οποία οι οργανισμοί αυτοί ανήκουν. Ο ορισμός περιλαμβάνει την ποικιλότητα μέσα σε ένα είδος όπως και εκείνη, μεταξύ διαφορετικών ειδών και μεταξύ των οικοσυστημάτων (άρθρο 2). Επομένως, η βιοποικιλότητα αναφέρεται σε τρία επίπεδα: της γενετικής ποικιλότητας (μέσα στα είδη), της ποικιλότητας των ειδών και της ποικιλότητας των οικοσυστημάτων.

Σκοπός της σύμβασης αυτής, στην οποία η Ελλάδα είναι συμβαλλόμενο μέρος κυρώνοντάς την στις 21 Μαρτίου 1994 (ν. 2204/ΦΕΚ Α 59), είναι η “διατήρηση της βιοποικιλότητας, η αειφορική χρήση των συνιστωσών αυτής και ο δίκαιος και ισότιμος καταμερισμός των πλεονεκτημάτων από τη χρήση των γενετικών πόρων”.

•  Έχει επηρεαστεί με το πέρασμα των χρόνων και αν ναι από ποιους παράγοντες;

Η βιοποικιλότητα, εξ αιτίας των τριών συνιστωσών της, γονιδιακή, οικολογική και οργανισμική θα λέγαμε ότι έχει μια δυναμική, γεγονός το οποίο την καθιστά άμεσα υποκείμενη σε μεταβολές. Επίσης, η βιοποικιλότητα, ως αποτέλεσμα εξελικτικής διεργασίας, εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, υφίσταται διαρκώς πιέσεις και ανταποκρίνεται κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες. Αυτό που είναι το ανησυχητικό είναι ότι τα τελευταία 150 χρόνια, η επανάσταση στη βιομηχανία έχει προσθέσει νέες ανθρωπογενείς πιέσεις στη βιοποικιλότητα που οδηγούν στη σημερινή γνωστή καταστροφή και τη διάσπαση των βιοτόπων. Ως βασικά αίτια απώλειας βιοποικιλότητας θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε τα εξής:

αλλαγή των ενδιαιτημάτων,

αύξηση ποσότητας των αερίων του θερμοκηπίου,

εισαγωγή και εξάπλωση των χωροκατακτητικών – εισβλητικών ξένων ειδών,

κυνήγι και υπεραλίευση,

νέοι τρόποι χρήσης της γης (π.χ. αποψίλωση, εντατική μονοκαλλιέργεια, αστικοποίηση),

ρύπανση υδάτων, ατμόσφαιρας και εδάφους,

υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, των δασών κ.ά..

• Θα θέλαμε να μας δώσετε κάποιες συμβουλές για να προστατέψουμε την βιοποικιλότητα του πλανήτη μας.

Η βιοποικιλότητα παρότι είναι συνυφασμένη με την ίδια τη ζωή πάνω στον πλανήτη Γη, τη θεωρούμε μάλλον ως δεδομένη, ως μια παγιωμένη και αέναη έννοια. Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι και για αυτό θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε όλοι μας. Από τα μικρά παιδιά μέχρι τους πιο μεγάλους…

• Δεν ενοχλούμε τα ζώα όταν βρισκόμαστε στη φύση. Βαδίζουμε με σεβασμό, παραμένουμε στα μονοπάτια, δεν κόβουμε λουλούδια.
• Δεν πετάμε τα απορρίμματά μας στο έδαφος και φυσικά ούτε στην παραλία (επίκαιρο λόγω του επικείμενου καλοκαιριού)
• Μειώνουμε τις εκπομπές αέριων του θερμοκηπίου (μετακινούμαστε με τα πόδια, με ποδήλατο ή με τη συγκοινωνία).
• Διατηρούμε συσκευές κινητών τηλεφώνων, υπολογιστών όσο περισσότερο μπορούμε (τα υλικά κατασκευής των κονσολών είναι ορυκτά – αυξημένη ζήτηση – υπερεκμετάλλευση φυτικών πόρων) .
• Υποστηρίζουμε δράσεις αναδάσωσης από διάφορες οργανώσεις αρκεί να υπάρχει σωστή μελέτη του τι θα φυτευτεί και σε ποιον χώρο (είμαστε μεσογειακό οικοσύστημα και τείνουμε να γίνουμε οικοσύστημα μόνο πεύκων!)
• Χρησιμοποιούμε απορρυπαντικά τα οποία δεν ρυπαίνουν.
• Προτιμούμε αντηλιακά με φυσικά φίλτρα και όχι χημικά (συνήθως με το αντηλιακό μας μπαίνουμε στη θάλασσα και … εκεί δεν είμαστε μόνοι!)
• Περιορίζουμε τη φωτορρύπανση σε εξωτερικούς χώρους (για να μη δυσκολεύουμε τα νυκτόβια είδη).
• Δεν εισάγουμε ξενικά-εξωτικά είδη στη φύση (δεν υπάρχουν θηρευτές στο νέο περιβάλλον των εξωτικών αυτών ειδών με αποτέλεσμα αυξάνεται πολύ ο αριθμός τους ώστε να τείνουν να επικρατούν θέτοντας σε κίνδυνο τα αυτόχθονα είδη).
• Ευαισθητοποίηση του κοινού, ενημέρωση από το διαδίκτυο, ημερίδες, ενέργειες που πρέπει να γίνονται συνήθεια όλο το χρόνο και όχι μόνο στις 22 Μαΐου (παγκόσμια ημέρα Βιοποικιλότητας).

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς ακούγαμε στα σχολεία την ινδιάνικη παροιμία “Τη Γη δεν την έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας, αλλά την έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας…”.. Στο χέρι μας είναι να την κάνουμε πράξη!

• Πείτε μας λίγα λόγια για τα είδη προς εξαφάνιση.

Σύμφωνα με τον κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (International Union for Conservation of Nature – IUCN), περισσότερα από 31.000 είδη απειλούνται με εξαφάνιση (1). Στην Ελλάδα, όσον αφορά στην πανίδα, έχουν εκδοθεί δύο “Κόκκινα Βιβλία” για τα απειλούμενα ζώα. Το νεότερο περιλαμβάνει και τα ασπόνδυλα τα οποία δεν αποτελούσαν μέρος του πρώτου βιβλίου. Στον Πίνακα 1 περιλαμβάνεται ο αριθμός των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση στην Ελλάδα, όπως έχει προκύψει από το δεύτερο κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας.

Πίνακας 1: Αριθμός ζωικών ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση στην Ελλάδα (2).

	Κρισίμως Κινδυνεύοντα (CR)	Κινδυνεύοντα (EN):
ψάρια της θάλασσας	5	4
ψάρια του γλυκού νερού	14	12
αμφίβια	1	2
ερπετά	2	4
πουλιά	14	17
θηλαστικά	3	12

 Ομοίως και για τη χλωρίδα της Ελλάδας, έχουν ήδη εκδοθεί δύο Κόκκινα βιβλία. Από το δεύτερο βιβλίο (Ερυθρών Δεδομένων των Σπανίων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας) προκύπτει το ακόλουθο γράφημα (πίτα) που αφορά στον χαρακτηρισμό των απειλούμενων φυτικών ειδών.

• Πείτε μας για τη χλωρίδα και τον ρόλο της στο περιβάλλον.

Με τον όρο χλωρίδα εννοούμε το σύνολο των ειδών, υποειδών και ποικιλιών των φυτών που καταγράφονται σε μία περιοχή. Όσο πιο πλούσια είναι η χλωρίδα, τόσο μεγαλύτερη ποικιλία φυτών υπάρχει σε μία περιοχή αλλά και λεπτότερες πλην σταθερές ισορροπίες μεταξύ των ειδών αυτών. Η χλωρίδα της Ελλάδας ή αλλιώς Flora Graeca περιλαμβάνει 5758 είδη, 1970 υποείδη και 6620 taxa αγγειοσπέρμων φυτών. Η χώρα μας έχει 1274 ενδημικά είδη και 450 ενδημικά υποείδη (4). Με αυτή τη χλωριδική σύσταση, η χώρα μας είναι η πλουσιότερη της Ευρώπης, υπολειπόμενη μόνο τις Ισπανίας η οποία όμως έχει και τετραπλάσια περίπου έκταση.

Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η αναζήτηση των φαρμάκων άρχιζε πάντα από το περιβάλλον. Η παρατήρηση, η τύχη, το ένστικτο βοήθησαν σημαντικά στην ανακάλυψη κάποιων φαρμάκων. Γνωρίζουμε ότι οι διεγερτικές ιδιότητες του καφέ και οι αντιπυρετικές ιδιότητες της κιγχόνης εντοπίστηκαν μετά από παρατηρήσεις σε ζώα που είχαν καταναλώσει αυτά τα φυτά. Αφού πέρασαν μερικές χιλιετίες, βρεθήκαμε, να παρακολουθούμε τους λαούς της Μεσοποταμίας (40 περίπου αιώνες π.Χ.) τους Αιγύπτιους, μετά τους Εβραίους, τους Φοίνικες και τους Μήδους. Αλλάξαμε ήπειρο και πλησιάσαμε τους Ινδούς, τους Κινέζους και τους Ιάπωνες για να φτάσουμε στον ελληνικό πολιτισμό και την προ-ιπποκρατική περίοδο (3η χιλιετία με 500 π.Χ.) όπου η θεραπευτική αποκτά πλέον φιλοσοφική βάση. Η περίοδος μάλιστα του Ιπποκράτη, χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακή πρόοδο και ακολουθούν εκατονταετίες της Ρώμης, του Βυζαντίου και του Μεσαίωνα για να φτάσουμε στην Αναγέννηση όπου πλέον, η πρόοδος της Ιατρικής και της Φαρμακευτικής, είναι αλματώδης.

Σε όλη αυτή τη διαδρομή του, ο άνθρωπος, βασίζεται κυρίως στα φυτά. Τρέφεται με αυτά και τα χρησιμοποιεί ως υλικά για την κατασκευή της κατοικίας του. Στο διαιτολόγιό του τα φυτά προσφέρουν υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη. Επιπλέον είναι και αξιόλογη πηγή βιταμινών, ανόργανων αλάτων αλλά και ενός ευρέως φάσματος δευτερογενών μεταβολιτών τα οποία ο άνθρωπος χρησιμοποιεί ως φάρμακα, φυτοφάρμακα, αρώματα, χρώματα, αρωματικά και πρόσθετα τροφίμων.

Πάνω από το 80% των περίπου 30.000 γνωστών φυσικών προϊόντων είναι φυτικής προέλευσης. Ο αριθμός των γνωστών χημικών δομών που προέρχονται από τα φυτά εκτιμάται ότι είναι σχεδόν τέσσερις φορές μεγαλύτερος από εκείνον που προέρχεται από το Βασίλειο των Πρωτίστων (βακτήρια κ.ά.).

Το 1985, από τις 3.500 νέες χημικές ουσίες που αναγνωρίστηκαν, οι 2.600 προέρχονται από τα ανώτερα φυτά. Σε όλο τον κόσμο, 121 κλινικώς χρησιμοποιούμενα φάρμακα έχουν φυτική προέλευση. Έρευνες, που έχουν γίνει στην Αμερική για την κατανάλωση φαρμακευτικών προϊόντων φυτικής προέλευσης, έδειξαν ότι η προτίμηση για τα φαρμακευτικά αυτά προϊόντα παρουσίασε αύξηση από το 3% του πληθυσμού το 1991 στο 37% του πληθυσμού το 1998. Η κατανάλωση φυτικών φαρμακευτικών προϊόντων στην Αμερικανική αγορά αποτιμάται στα 6 και πλέον δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Ακόμα και σήμερα, το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού στηρίζεται στα φυτά για την κατά τόπους παραδοσιακή ιατρική. Στην Αμερική, όπου η χημική σύνθεση των φαρμάκων κυριαρχεί στη φαρμακοβιομηχανία, το 25%  αυτών στηρίζεται σε χημικές ουσίες προερχόμενες από φυτά. Τα φυτικά είδη θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν με νέα προϊόντα και με νέες χημικές ενώσεις τις φαρμακοβιομηχανίες για την παρασκευή νέων βελτιωμένων φαρμάκων στους προσεχείς αιώνες, δεδομένου ότι τα χημικά προϊόντα που παράγονται από την πλειοψηφία των φυτικών ειδών δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί.

Λόγω λοιπόν της πλούσιας χλωρίδας της, με άλλα λόγια της αυξημένης βιοποικιλότητάς της, αλλά και των σύγχρονων τάσεων της φαρμακευτικής βιομηχανίας και της βιομηχανίας τροφίμων, η Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση. Πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία σε αυτό και να προστατεύσουμε το σημαντικό πλεονέκτημα που έχουμε.

• Υπάρχουν κάποιοι φορείς που ασχολούνται με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας;

1. Στη χώρα μας πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), στο οποίο υπάγονται και αρμόδιες διευθύνσεις (λ.χ. Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας, Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων και Περιβαλλοντικών Πιστοποιήσεων, Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας). Πρόσφατα ψηφίστηκε νέος νόμος για το περιβάλλον (Νόμος 4685/ΦΕΚ Α-92). Το “Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης” μετονομάζεται σε “Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής” (ΟΦΥΠΕΚΑ), με σκοπό την εφαρμογή της πολιτικής που χαράσσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προώθηση και υλοποίηση δράσεων αειφόρου ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (όπως ορίζεται από το ΦΕΚ). Επιπρόσθετα, υπό τον ΟΦΥΠΕΚΑ θα οργανωθεί ειδική διαδικτυακή πύλη ελεύθερης πρόσβασης στην οποία αναρτάται κάθε διαθέσιμη πληροφορία για την κατάσταση διατήρησης και το καθεστώς προστασίας της ελληνικής βιοποικιλότητας, συγκεντρώνοντας επιστημονικές πληροφορίες. Υπό τον ΟΦΥΠΕΚΑ θα βρίσκεται η Επιτροπή Φύση 2000 (Natura 2000). Έχουν συσταθεί 28 Φορείς Διαχείρισης (1650/1986, 2742/1999, 3044/2002) οι οποίοι καλύπτουν συνολικά περίπου 90 περιοχές του εθνικού δικτύου προστατευόμενων περιοχών “Natura 2000”. Οι περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο Περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000 χαρακτηρίζονται ως περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας.
2. Επιπρόσθετα, υπάρχουν πολλά ερευνητικά προγράμματα με άξονα την προστασία της βιοποικιλότητας που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη στα Πανεπιστημιακά Τμήματα ανά την Ελλάδα και σε αρκετά ερευνητικά Ιδρύματα, όπως λ.χ. το ΕΛ.ΓΟ. Δήμητρα και το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε..
3. Τέλος υπάρχουν αρετές μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), όπως είναι η WWF Ελλάς, το MEDASSET, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Καλλιστώ, το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) κ.ά..

• Πώς είναι σήμερα η βιοποικιλότητα στην χώρα μας;

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ένα από τα υψηλότερα επίπεδα βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο και την Ευρώπη ενώ ο αριθμός των ενδημικών οργανισμών είναι πάρα πολύ υψηλός. Η χώρα μας είναι όπως φαίνεται ένας ευλογημένος τόπος με τεράστιο βιολογικό πλούτο ο οποίος είναι στα χέρια μας να τον διατηρήσουμε. Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η εικόνα που έχει καταγραφεί για τον πλούτο των φυτών γενικά αλλά και των κύριων ταξινομικών ομάδων των ζωικών οργανισμών, τόσο σε επίπεδο πλανήτη όσο και για την Ελλάδα ειδικότερα.

• Πόσο επηρέασε κατά την γνώμη σας η πανδημία COVID-19 το περιβάλλον και τους ζωντανούς οργανισμούς;

Είναι λίγο νωρίς να εκτιμήσουμε το αν η πανδημία του Covid-19 είχε κάποιο αποτέλεσμα στους πληθυσμούς. Η εκτίμηση αυτή θα γίνει σε βάθος χρόνου.

Όμως, η 15^η σύνοδος της Διάσκεψης του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα (COP15) η οποία θα γινόταν φέτος στην Κίνα, έχει ήδη αναβληθεί μάλλον για το 2021, οπότε και πιθανώς να προκύψουν και νέα δεδομένα συσχέτισης βιοποικιλότητας και Covid-19.

Από την άλλη πλευρά όμως, κατά τη διάρκεια της ολικής καταστολής δραστηριοτήτων ή …καραντίνα (όπως συνηθίσαμε να τη λέμε!) δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες της ατμόσφαιρας της Ιταλίας, πριν και μετά την καραντίνα, από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (Copernicus Atmosphere Monitoring Service).

Συγκρίνοντας τις φωτογραφίες αυτές και επικεντρώνοντας κυρίως στη Β. Ιταλία που αποτελεί τον κύριο οικονομικό συντελεστή, παρατηρούμε ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του αζώτου έχουν δραματικά ελαττωθεί λόγω της ελάχιστης κυκλοφοριακής κίνησης και βιομηχανικής δραστηριότητας. Συνεπώς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση του Covid-19 μάλλον είχε και τα καλά της προς το περιβάλλον. Προς το παρόν, δηλαδή, για λίγο χρονικό διάστημα. Όμως, μας υπενθύμισε για άλλη μία φορά τη δύναμη που έχουν οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο περιβάλλον. Θα ήταν καλό, να κρατήσουμε αυτή την εικόνα της μειωμένης ρύπανσης καλά στο μυαλό μας, μιας και όλοι μας “βγήκαμε” με αλλαγμένη νοοτροπία και συνήθειες μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, και να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε κοινωνική ευθύνη και περιβαλλοντική ευαισθησία, μιας και όπως έγραψε και ο Οδ. Ελύτης, “Δυστυχώς και η Γη με δικά μας έξοδα γυρίζει”.

• Ποια θα είναι τα οφέλη για τον πλανήτη μας αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε την βιοποικιλότητα σε ικανοποιητικά επίπεδα;

Πρωταρχικός σκοπός είναι η με κάθε φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των λειτουργιών των οικοσυστημάτων της Ελλάδας. Η στρατηγική αυτή έχει ορίζοντα το 2026. Περιλαμβάνεται η αποκατάστασή των οικοσυστημάτων, όπου αυτή χρειάζεται και είναι δυνατή, η ανάδειξη της βιοποικιλότητας ως εθνικό κεφάλαιο και η εντατικοποίηση της συμβολής της Ελλάδας στην αποτροπή απώλειας της παγκόσμιας βιοποικιλότητας.

Με δεδομένη τη βεβαιότητα ότι το Διεθνές Έτος για τη Βιοποικιλότητα, όπως ορίστηκε το 2010, εξακολουθεί να αποτελεί μοναδική ευκαιρία για ανάληψη δράσεων στον τομέα της προστασίας της βιοποικιλότητας, το μακροπρόθεσμο όραμα για τη βιοποικιλότητα μέχρι το 2050 φαίνεται να διατυπώνεται ως εξής:

Μέχρι το 2050, η βιοποικιλότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχει — το φυσικό της κεφάλαιο — θα προστατευθούν, θα αποτιμηθούν και θα αποκατασταθούν κατάλληλα. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι ότι η βιοποικιλότητα διαθέτει εγγενή αξία και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες συμβάλλουν ουσιαστικά στην ανθρώπινη ευημερία και την οικονομική ευμάρεια, ούτως ώστε να αποτραπούν καταστροφικές αλλαγές λόγω της απώλειάς της.

Κλείνουμε αυτή τη συζήτηση με μια έκφραση από το Σχέδιο Δράσης για τη Βιοποικιλότητα του Ηνωμένου Βασιλείου:

“Η βιοποικιλότητα είναι ευθύνη και υπόθεση όλων μας”.

________________________________________________________

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(1) IUCN 2020. The IUCN Red List of Threatened Species.

(2) Λεγάκις Α., Μαραγκού Π. 2009. “Το Κόκκινο βιβλίο των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας”.  ISBN: 978-960-85298-8-5.

(3) Φοίτος Δ., Κωνσταντινίδης Θ., Καμάρη Γ. 2009. “Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των σπάνιων & απειλούμενων φυτών της Ελλάδας”. ISBN: 978-960-9407-12-0

(4)Dimopoulos P., Raus Th., Bergmeier E., Constantinidis Th., Iatrou G., Kokkini S., Strid A., Tzanoudakis D. 2016. Vascular plants of Greece: An annotated checklist. Supplement. – Willdenowia 46: 301–347. doi: http://dx.doi.org/10.3372/wi.46.4630

(5) Strid A. 2020. The botanical exploration of Greece. Plantst Evol 306, 27 https://doi.org/10.1007/s00606-020-01637-z

(6) Δημόπουλος Π. 2018. Διαλέξεις του μεταπτυχιακού μαθήματος “Εκτίμηση Βιοποικιλότητας και Βιοπαρακολούθηση Ειδών & Οικοτόπων”, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.

 

“Στη μνήμη της Πηνελόπης Δεληπέτρου που άφησε το ισχυρό αποτύπωμά της, στη μελέτη και στην προστασία της βιοποικιλότητας”.

 

 

Μοιράσου το άρθρο!