Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2023
Κλιματική αλλαγή
70 παραγωγές
140 εκδηλώσεις θεάτρου, μουσικής, παραστάσεων/δράσεων για παιδιά και εφήβους, χορού, εικαστικών/περφόρμανς, μουσικού θεάτρου
70 αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία
12 περιφέρειες
5 Ιουλίου – 31 Αυγούστου 2023
Ο επιτυχημένος θεσμός «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού, που αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα της χώρας και αγκαλιάστηκε θερμά από το κοινό της περιφέρειας, επιστρέφει το καλοκαίρι του 2023 με την τέταρτη διοργάνωσή του, προσφέροντας μια σπάνια πολιτιστική εμπειρία σε μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Με κεντρικό θεματικό άξονα την κλιματική κρίση και τις συντριπτικές επιπτώσεις της για το παρόν και το μέλλον του πλανήτη, το φετινό φιλόδοξο και πολυδιάστατο πρόγραμμα των εκδηλώσεων του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» καλύπτει ένα ευρύ φάσμα πεδίων καλλιτεχνικής έκφρασης και φέρνει σε δημιουργικό διάλογο τον σύγχρονο πολιτισμό με την πολιτιστική κληρονομιά.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 70 εξαιρετικά υψηλού επιπέδου και άρτιων προδιαγραφών πολιτιστικές παραγωγές, οι οποίες θα παρουσιαστούν σε 70 αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, σε 12 περιφέρειες της Ελλάδας. Το κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να απολαύσει συνολικά 140 εκδηλώσεις θεάτρου, μουσικής, παραστάσεων/δράσεων για παιδιά και εφήβους, χορού, εικαστικών/περφόρμανς και μουσικού θεάτρου σε αρχαία θέατρα, κάστρα, μνημεία, μουσεία, μονές, εκκλησίες, τζαμιά και σπήλαια για δύο περίπου μήνες, από τις 5 Ιουλίου έως και τις 31 Αυγούστου 2023.
Παράλληλα, όπως κάθε χρονιά, δημιουργούνται συνθήκες απασχόλησης για έναν σημαντικό αριθμό εργαζομένων στον Πολιτισμό αλλά και εντόπιων συνεργατών.
Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2023: Κλιματική αλλαγή
Το Υπουργείο Πολιτισμού, ήδη από το 2019, εργάζεται εντατικά, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην πολιτιστική κληρονομιά. Συνεργάζεται με ερευνητικούς φορείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς, ενώ εκπονεί έργα και δράσεις προστασίας αρχαιολογικών χώρων και μνημείων εγγεγραμμένων στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Η οργάνωση των εκδηλώσεων του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» γύρω από έναν κεντρικό θεματικό άξονα, που ξεκίνησε το 2022 με το μεγάλο αφιέρωμα στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, συνεχίζεται και το καλοκαίρι του 2023, εστιάζοντας στο μείζον ζήτημα της κλιματικής κρίσης, αλλά και στις συντριπτικές συνέπειές της, όχι μόνο στη ζωή μας, αλλά και στο πολιτιστικό απόθεμα, υλικό και άυλο.
Στο πλαίσιο αυτό, η διοργάνωση του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2023» προσκάλεσε καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες να δημιουργήσουν νέα έργα πάνω σε αυτόν τον προβληματισμό, με αναγνώσεις που δεν περιορίζονται στην αναπαραγωγή δυστοπικών προβλέψεων, αλλά θέτουν ερωτήματα για μια σφαιρική θεώρηση του φαινομένου.
Οι θεματολογικοί άξονες γύρω από τους οποίους εμπνεύστηκαν οι καλλιττέχνες και οι καλλιτεχνικές ομάδες τις προτάσεις τους περιλαμβάνουν: φιλοσοφικές και αφηγηματικές προσεγγίσεις του φαινομένου της κλιματικής κρίσης, διερεύνηση προηγούμενων κλιματικών μεταβολών από το ιστορικό παρελθόν και της επίδρασής τους στον ανθρώπινο πολιτισμό, σημαντικές επιδράσεις στη χλωρίδα και την πανίδα, πιθανές υγειονομικές συνέπειες, αναβίωση ιών και βακτηρίων εξαιτίας της τήξης των πάγων, πρακτικές συνέπειες στο πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, μετακινήσεις πληθυσμών, απώλεια επαγγελμάτων και ανάδυση νέων, αναπροσαρμογή του αστικού τοπίου και της υπαίθρου εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων, εκ νέου στροφή της ανθρωπότητας στο διάστημα και συνακόλουθες οικονομικές και ουτοπικές διαστάσεις του φαινομένου, τρόπους συναισθηματικής διαχείρισης της κρίσης από το άτομο και την κοινωνία και αναπροσδιορισμό της σχέσης της ανθρωπότητας με την πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και όραμα για θετική και παραγωγική αντιμετώπιση της κρίσης, πέρα από τα στεγανά της παραλυτικής απελπισίας.
Οι προτάσεις του προγράμματος 2023 επιλέχθηκαν από την ειδική επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού, μετά από ανοιχτή πρόσκληση, μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του ΥΠΠΟ στο drasis.culture.gr και προσανατολίζονται, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του θεσμού, προς καινοτόμες και υβριδικές φόρμες που γεννιούνται από το διαλεκτικό συνταίριασμα περισσότερων μορφών τέχνης, ανά εκδήλωση. Oι παραγωγές αναπτύχθηκαν από προτάσεις πρωτότυπης δημιουργίας που κατέθεσαν οι ΑΜΚΕ. Η επιτροπή αξιολόγησης των προτάσεων, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, επέλεξε τους αρχαιολογικούς χώρους παρουσίασης των παραγωγών σε συνολικά 12 περιφέρειες της Ελλάδας.
25 νέοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και μουσεία
Από τους ανεμόμυλους στη Χώρα της Αμοργού έως το πρώην Περίπτερο Πικιώνη, νυν «π» (Παγκόσμιο Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας και Πολιτισμού) στους Δελφούς, από το Ιερό Προσκύνημα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στο Εξώμβουργο της Τήνου στην Κόκκινη Εκκλησιά στο Βουργαρέλι Άρτας και από το Παλάτι Ιουστινιάνι και τη Σκοτεινή Φυλακή στο Κάστρο της Χίου έως το Νεκρομαντείο του Αχέροντα στην Πρέβεζα, είκοσι πέντε νέοι χώροι εντάσσονται στον ήδη πλούσιο κατάλογο των συνολικά 70 αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων που φιλοξενούν τις εκδηλώσεις του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2023». Αναλυτικά, οι νέοι χώροι έχουν ως εξής:
· Ανεμόμυλοι, Χώρα Αμοργού
· Αρχαίο Θέατρο Ηφαιστίας Λήμνου
· Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας
· Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας
· Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς, Ηράκλειο
· Αρχαιολογικός χώρος Γουρνιών, Λασίθι
· Αρχαιολογικός χώρος Ηραίου Περαχώρας, Κορινθία
· Αρχαιολογικός χώρος Ιερού Ποσειδώνα και Αμφιτρίτης, Τήνος
· Αρχαιολογικός χώρος Ελληνιστικής Πόλης Φλώρινας
· Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας
· Ιερό Προσκύνημα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού, Εξώμβουργο, Τήνος
· Κάστρο Ακροκορίνθου, Κορινθία
· Κόκκινη Εκκλησιά, Βουργαρέλι Άρτας
· Μουσείο Αρχαίας Πέλλας
· Νεκρομαντείο Αχέροντα, Πρέβεζα
· Νεώρια αρχαιολογικού χώρου Οινιαδών
· Αιτωλοακαρνανία, Οθωμανικό Λουτρό, Κάστρο Χίου
· Παλαιό Δημοτικό Σχολείο Σπηλαίου Γρεβενών
· Παλάτι Ιουστινιάνι και Σκοτεινή Φυλακή στο Κάστρο της Χίου
· Περίπτερο Πικιώνη ( «π», Παγκόσμιο Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας και
Πολιτισμού), Δελφοί
· Προμαχώνας Παλατιού Μεγάλου Μαγίστρου, Ρόδος
· Πρόπυλο και κήπος Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης
· Πύργος Μπαζαίου, Νάξος
· Στρατόπεδο Κόδρα, Θεσσαλονίκη
· Χαρουπόμυλος, Πάνορμος Ρεθύμνου
Θέατρο: 2071, τόσο μακριά, τόσο κοντά
Το φετινό πρόγραμμα του θεάτρου περιλαμβάνει δεκαοκτώ νέες παραγωγές: Ο Άντον Τσέχοφ μάς φέρνει αντιμέτωπους με τη διάδραση ανθρώπου, περιβάλλοντος και κλίματος στο «θεατρικό μουσικό μονόπρακτο» Θείε Βάνια, τα δάση μαλακώνουν τον άνθρωπο σε σύνθεση κειμένων των Μπερτράν Μορώ και Νίκου Μάνεση. Βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Σαίξπηρ, η περφόρμανς Ο βιασμός της Λουκρητίας, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κουρκουμέλη, παραπέμπει στα πάθη του πλανήτη. Η παράσταση Νύχτα στη γη, σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Κοέν, έχει τη μορφή ενός αγωνιώδους θρίλερ με τη συνέργεια των θεατών. Ο θεατρικός μονόλογος 2071, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, είναι βασισμένος στην επιστημονική πορεία του κλιματολόγου Κρις Ράπλεϋ. Ποιες είναι οι προοπτικές της Δυτικής Μακεδονίας μετά την απολιγνιτοποίηση; Την απάντηση επιχειρεί να δώσει το έργο Λιγνίτη Τόπος ή Τι;, σε σύλληψη και σκηνοθεσία Μαρίας Βαρδάκα, ένα μεικτό είδος θεάτρου και μουσικής, αποτελούμενο από ηθοποιούς, live μπάντα και ένα παραχορήγημα 15 κατοίκων. Στη Λάρισα, σ’ ένα αρχαίο θέατρο ανάμεσα σε σύγχρονες πολυκατοικίες, σ’ έναν τόπο που το παρελθόν και το σήμερα υποχρεωτικά συγκατοικούν, θα δημιουργηθεί μια Νέα Ζωή, ένα νέο έργο σε σύλληψη και σκηνοθεσία Αντώνη Αντωνόπουλου. Η παράσταση Caerus, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαπαύλου και Ελένης Δαφνή, αποτελεί μια παραλλαγή των αρχαίων μύθων με σκοπό την αφύπνιση όλων για την κλιματική αλλαγή. Η νέα παραγωγή Μωρή Φύση! της ομάδας C. for Circus, βασισμένη στη νουβέλα του Κινέζου συγγραφέα Γιεν Λιένκε Χρόνια Μήνες Μέρες «παρακολουθεί» μια χρονιά που η ξηρασία έμοιαζε να μην τελειώνει ποτέ. Η παράσταση Κουρά, σε ιδέα και επιμέλεια Βασίλη Μπούτου και σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη, είναι μια αλληγορία περί φύσεως, μια σκληρή και τρυφερή τελετουργία σ’ έναν κόσμο που διψάει και πεινάει για Λόγο. Το έργο ΖΩΟΛΟΓΙΟ/BESTIARIO, σε σκηνοθεσία Ευθύμη Θέου, διερευνά πώς μπορούν αρχαιολογικά εργαλεία (όπως η ανασκαφή, η μελέτη των ευρημάτων κλπ.) να συμβάλουν στη δημιουργία ενός site-specific θεατρικού έργου. Με οδηγό τον μεγάλο γεωγράφο Στράβωνα, η παράσταση Ένα ταξίδι με τον Στράβωνα, σε σκηνοθεσία Νικολέτας Φιλόσογλου, αποτελεί μια περιπλάνηση στη Βόρεια Ελλάδα για μια συνάντηση με το κλίμα και τα έργα των ανθρώπων της εποχής του αλλά και της σημερινής. Το επίκαιρο ποίημα Αλφάβητο της πρωτοπόρου Δανής συγγραφέως και ποιήτριας Ίνγκερ Κρίστενσεν, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με τη μορφή μουσικοθεατρικής παράστασης από την ομάδα Kentro. Στη νέα παραγωγή σάμερταϊμ, η bijoux de kant επιλέγει τον ποιητικό λόγο για να μιλήσει για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, για όλα όσα οι αισθήσεις του σώματος έχουν αντιληφθεί από καιρό ενώ το μυαλό αργεί. Το έργο Βυσσινόκηπος ή Στον κήπο του μουσείου, σε σκηνοθεσία Δέσποινας Ντορίνα Ρεμεδιάκη, είναι μια ιστορία επιστροφής ως ο μοναδικός τρόπος να αντλήσουμε ελπίδα για να φτιάξουμε «άλλες κερασιές». Η αναζήτηση της ευφορίας μέσα από τη συνύπαρξη είναι ο βασικός πυρήνας της παράστασης Euphoria σε σκηνοθεσία Σοφίας Χιλλ. Η παράσταση Το τραγούδι της φάλαινας, σε σκηνοθεσία Μαρίας Ξανθοπουλίδου, παρουσιάζει έναν κόσμο που μαστίζεται από στρεβλό πολιτικό σύστημα, κοινωνικές αδικίες και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Η παράσταση Λύματα ή Πώς θα μας θυμούνται, σε σκηνοθεσία Γεωργίας Κανελλοπούλου, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός υβριδικού έργου τέχνης. Στην παράσταση Η φάλαινα, σε σκηνοθεσία Αριάδνης Καβαλιέρου και Γιάννη Μπισμπικόπουλου, το θέατρο παντρεύεται με το εικαστικό περιβάλλον για να μεταφερθεί επί σκηνής το πλέον αντιπροσωπευτικό έργο του Πωλ Γκαντέν.
Μουσική: Βιβάλντι, μέλισσες και αλυσοπρίονα
Δεκαοκτώ μουσικές εκδηλώσεις θα παρουσιαστούν το φετινό καλοκαίρι σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από κλασική μουσική, παραδοσιακούς ήχους έως σύγχρονα μουσικά τοπία. Το εικοσαμελές μουσικό σχήμα Ορχήστρα Βιολιώνε προσεγγίζει το φλέγον ζήτημα της κλιματικής κρίσης διασκευάζοντας ενδεικτικά κομμάτια της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και του ρεμπέτικου στη συναυλία Κρίσεις από το ιστορικό παρελθόν στο σήμερα. Το Piandaemonium παρουσιάζει σε πανελλήνια πρώτη το έργο Voices at the End του ελληνικής καταγωγής Νεοζηλανδού συνθέτη Γιάννη Ψαθά για έξι πιάνα σε συνδυασμό με τα Antiphenomena του Δημήτρη Οικονόμου. Μια εναλλακτική μουσική περιήγηση προτείνει το έργο Τα παλιά στρατόπεδα της Θεσσαλονίκης σε σκηνοθεσία και χορογραφία Μαριάνθης Ψωματάκη. Η Alcedo folk band φέρνει την πρωτότυπη οπτικοακουστική μουσική παράσταση Η κατάρα του πεύκου, βασισμένη στο ομώνυμο ποίημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Η Ορχήστρα Δωματίου Θεσσαλονίκης παρουσιάζει τις Τέσσερις εποχές, το διαχρονικό αριστούργημα του Βιβάλντι που υμνεί τις εναλλαγές της φύσης και την κυκλικότητα του χρόνου, σε μια συναυλία που συνδυάζει τη μουσική με τον χορό. Το έργο Ο έρωτας στα χρόνια της κλιματικής κρίσης, σε κείμενα και σκηνοθεσία Ευά Παπαδάκη, καλεί τους επισκέπτες σε ένα βιωματικό ταξίδι με φόντο έναν ολοένα και πιο εύθραυστο πλανήτη. Το BEartH της Διαμαντίνας Βραχλιώτη αποτελεί ένα πολύτεχνο πρωτότυπης μεικτής μουσικής. Η Ναταλία Κωτσάνη και ο Τάσος Κοφοδήμος ενώνουν ξανά τις δυνάμεις τους μελοποιώντας και ερμηνεύοντας τον Απόκοπο του Μπεργαδή, σε μια πρωτότυπη μουσική παράσταση. Το μουσικό έργο Τα αλυσοπρίονα του Ερυσίχθονα με live γλυπτική και συμμετοχή μελών των ΤΕΤΤΤΙΞ καταπιάνεται με το ζήτημα της εκμετάλλευσης της φύσης από τον άνθρωπο. Το Ποιητικά να κατοικεί ο άνθρωπος των Μιχάλη και Παντελή Καλογεράκη βασίζεται στην ποίηση και στον αναστοχασμό των ποιητών από διαφορετικές γενιές και τόπους. Το Θέατρο σκιών του Χρήστου Στανίση υπόσχεται να χαρίσει άφθονο γέλιο με τη νέα παράσταση Ο Καραγκιόζης και τα θηρία της κλιματικής αλλαγής. Η δεξιοτέχνης της κρητικής λύρας και ερμηνεύτρια Γεωργία Νταγάκη συνομιλεί με τον Τάκη Χρυσικάκο στη μουσικοθεατρική παράσταση Πνοές σε τρεις χορδές. Στη μουσική παράσταση Η καμπάνα του νερού τέσσερις μουσικοί και ένας ηθοποιός αναπαριστούν τα πολλαπλά συναισθήματα του ξεριζωμού, της μνήμης, του νόστου και της παράδοσης μπροστά στην αναπόφευκτη ανατροπή της καθημερινής ζωής στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «προόδου». Στη συναυλία Και η φωνή αυτού ως φωνή υδάτων πολλών / Mια Αποκάλυψη των Γιώργου Μουλουδάκη και Σοφίας Χιλλ η δημιουργική χρήση πολυμέσων ψηλαφεί το ψυχικό τραύμα της εξακολουθητικά επικείμενης μες στους αιώνες καταστροφής, που στις μέρες μας ονομάζεται κλιματική κρίση. Μια απρόσμενη μουσική συνομιλία, το νέο μουσικό έργο Selva Oscura του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη, σε κείμενο Αλεξάνδρας Κ* και με ερμηνεύτρια την Έλλη Πασπαλά, επιχειρεί να αποτυπώσει με μουσικούς όρους τις δυνάμεις που καθιστούν το δάσος αναπόσπαστο δομικό στοιχείο της επιβίωσής μας. Η εκδήλωση Περί της φύσης των πραγμάτων στο Ιδαίον Άντρον στον Ψηλορείτη προσκαλεί το κοινό σε ένα διήμερο εμπνευσμένο από τη φιλοσοφία επαναπροσέγγισης της Φύσης και της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος. Το έργο Οι μέλισσες προτείνει μια «μουσική ανάγνωση» του σπουδαίου ποιητικού κειμένου από το τέταρτο βιβλίο των Γεωργικών του Βιργιλίου. Οι μουσικές εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με την ξεχωριστή δράση Σπόροι σε κίνδυνο ή ο ήχος του ασπρομύτικου, του άφκου και του κριθαριού με τη συμμετοχή του μουσικού συνόλου Oros Ensemble σε συνεργασία με τον Όμιλο Προστασίας Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς Νήσου Λήμνου «Ανεμόεσσα».
Παραστάσεις/Δράσεις για παιδιά και εφήβους: Όταν η φύση δεν γνωρίζει κρίση
Δεκατρείς νέες παραστάσεις/δράσεις για παιδιά και εφήβους περιλαμβάνει το φετινό πρόγραμμα του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός». Μια παράσταση για εφήβους όλων των ηλικιών, το έργο Δύο πέτρες με παράξενο σχήμα της ομάδας Apparatus αποτελεί μια σκηνική σύνθεση που αντλεί θέματα, προβληματισμούς, εικόνες και ήχους από τη σκέψη ότι η φύση δεν γνωρίζει κρίση. Το Προσοχή, τέρατα!, βασισμένο στο βιβλίο της Σουηδής συγγραφέως Μαρί Ρούντε Πλανήτης SOS (True Monsters), είναι ένα ευφάνταστο θεατρικό έργο σε μετάφραση, διασκευή και σκηνοθεσία Κερασίας Σαμαρά. Η ομάδα Ρουθ μας προσκαλεί σε μια ιδιότυπη ηχητική ξενάγηση στο Καυτές μέρες, τροπικές νύχτες: Επισκέπτριες Νο2 γεμάτη κείμενα του ρομαντισμού, τραγούδια, χορό, ποιητικά στοιχεία, ηχητικά τοπία και χιούμορ. Η θεατρική ομάδα Hippo παρουσιάζει το Κόντρα στον άνεμο: Η ιπτάμενη περιπέτεια της Τίρα, μια σουρεαλιστική περιπέτεια μυστηρίου, σε κείμενα και σκηνοθεσία των Φώτη Δούσου και Αλέξανδρου Ράπτη, για τον τρόπο που επηρεάζει τη ζωή των αποδημητικών πουλιών η φωτορύπανση. Στο νέο έργο Ο φύλακας της λίμνης του Ανδρέα Φλουράκη, σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη, το φανταστικό συγκλίνει με την οικολογία και η σύγχρονη γλώσσα με τη λαϊκή μας παράδοση. Μια διαδραστική μουσικοθεατρική παράσταση, το έργο Εμείς ξέρουμε να κολυμπάμε, σε κείμενο και σκηνοθεσία των Ειρήνης Δερμιτζάκη και Χριστίνας Χριστοφή, έρχεται να συναρπάσει μικρούς και μεγάλους με πρωταγωνιστές ένα κοριτσάκι, μια πολική αρκούδα που ψάχνει για τροφή και μια θυμωμένη μέλισσα! Πώς ένας δάσκαλος με τη δύναμη των μαθητών του καταφέρνει να σώσει ένα ολόκληρο χωριό από τη ρύπανση; Στην παράσταση Εμένα με νοιάζει που σκηνοθετεί ο Πάρης Μαντόπουλος, το λογοτεχνικό έργο της Γαλάτειας Γρηγοριάδου-Σουρέλη μετουσιώνεται σε έναν άμεσο θεατρικό λόγο που συνδυάζει τον σύγχρονο χορό με το contact improvisation. Η ομάδα Τικ Τακ Ντο παρουσιάζει το έργο Ένας ποδηλάτης αλλάζει τον κόσμο, ένα πρωτότυπο μουσικό παραμύθι με περιπετειώδη πλοκή για παιδιά, εμπνευσμένο από τον μοναδικό κατασκευαστή ποδηλάτων στην Ελλάδα Γιώργο Βογιατζή. Στο Μικροί ήρωες σε κρίση, μια παράσταση με πρωτότυπο κείμενο που αφηγείται τις περιπέτειες δυο αδελφιών που προσπαθούν να σώσουν το ποτάμι της πόλης τους από την καταστροφή, σκηνοθέτες είναι τα ίδια τα παιδιά. Η ομάδα Behold παρουσιάζει τη δράση Το μυστικό του δέντρου, η οποία μετατρέπει ένα βιομηχανικό μνημείο στο Πάνορμο του Ρεθύμνου σε χώρο παιχνιδιού και βιωματικής μάθησης, αναμειγνύοντας διαφορετικά καλλιτεχνικά είδη και θεατροπαιδαγωγικές τεχνικές. Το έργο Οι τέσσερις εποχές, σε σκηνοθεσία Χλόης Μάντζαρη, αποτελεί μια ευφάνταστη απεικόνιση των εποχών που θα εισαγάγει τα παιδιά στις έννοιες της εναλλαγής των φυσικών φαινομένων και του πώς αυτή επηρεάζει τη φύση αλλά και την ίδια τη ζωή. Το έργο Το πράσινο δεν μένει πια εδώ, σε κείμενο και σκηνοθεσία Νίκου Δαφνή, σχετίζεται με την υποβάθμιση της ζωής μας από την ασύδοτη βιομηχανική ανάπτυξη και από τη βάναυση και ατιμώρητη εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος. Η ομάδα Ονειρόδραμα δημιούργησε τη διακειμενική πρότυπη περφόρμανς Ο εφιάλτης της Περσεφόνης #Τσερνόμπιλ με τη συμμετοχή των παιδιών, μια διαμαρτυρία, μια έκκληση και μια απάντηση στους «μεγάλους» που καταστρέφουν το «σπίτι μας», τον πλανήτη Γη.
Χορός: Το σώμα που δακρύζει
Εννέα παραστάσεις χορού θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει το κοινό στο φετινό πρόγραμμα. Η αρχή γίνεται με το έργο Τα σώματα επιπλέουν στη στεριά σε χορογραφία Δέσποινας Σανιδά-Κρεζία, μια παράσταση που αντλεί πληροφορίες από επιστημονικές και ανθρωπολογικές έρευνες και τις μετουσιώνει σε μια εικαστική, χορογραφική και μουσική σύλληψη με ανατρεπτικό χαρακτήρα. Με το έργο Ευρώτας, σε χορογραφία Κατερίνας Σκιαδά, επιχειρείται ένα ηχηρό καλλιτεχνικό σχόλιο για τη σχέση του ανθρώπου με τη Φύση και την αναγκαιότητα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στο πέρασμα των γενεών. Η παράσταση Running Dry, σε χορογραφία Άριας Μπουμπάκη, καλεί τους θεατές σε μια χορευτική περφόρμανς όπου το νερό επιστρέφει ως Ερινύα, ως αρχέγονη ορμή. Η σκηνοθέτρια και χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη στη νέα πρωτότυπη παράσταση Οι χρησμοί του νερού προχωρά στη δημιουργία μιας σπονδυλωτής, διαδραστικής και συμμετοχικής site-specific περφόρμανς που συνδέει την κλιματική αλλαγή και την παγκόσμια κρίση του νερού με το μυθικό υπόβαθρο και τη λατρεία του Απόλλωνα στους Δελφούς. Στη νέα τους παραγωγή Commedia Divina, οι Χορευτές του Βορρά μεταγράφουν σκηνικά το ταξίδι του Δάντη στους τρεις μεταιχμιακούς προορισμούς Κόλαση – Καθαρτήριο – Παράδεισος υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, σε χορογραφία και σκηνοθεσία Τατιάνας Παπαδοπούλου. Το νέο χορογραφικό έργο Η ανάσα του κόσμου της Μαριέλας Νέστορα / YELP danceco. εστιάζει στην αναπνοή ως τη βιωματική σχέση του σώματος με τον κόσμο. Η νέα παράσταση NEMESIS, σε σύλληψη και σκηνοθεσία Γιώργου Χρηστάκη, ιδρυτή της ομάδας σύγχρονου χορού Dagipoli Dance Co, ερευνά τη σχέση ανάμεσα στο σώμα του ανθρώπου και το περιβάλλον, το οικοσύστημα και την κλιματική αλλαγή. Το έργο Μια κουκκίδα ευτοπία σε χορογραφία Ζωής Ευσταθίου βασίζεται στη σχέση της προσλαμβανόμενης χωρικής και χρονικής απόστασης της κλιματικής κρίσης µε τη διαμόρφωση θετικών συναισθημάτων και εσωτερικών κινήτρων για την ατομική και συλλογική δέσμευση προς την επιβράδυνσή της. Στο έργο Το δάκρυ η ομάδα Στέρεο Νερό ακολουθεί τη ζωή των κατοίκων στα Μαστιχοχώρια της Χίου και αναλύει τη σύνδεσή τους με τον κύκλο ζωής «του δέντρου που δακρύζει».
Εικαστικά/περφόρμανς: Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα…
Ομαδικές εκθέσεις, υπαίθριες ηχητικές εγκαταστάσεις, βιωματικές ξεναγήσεις, δράσεις και περφόρμανς περιλαμβάνει το πρόγραμμα των εικαστικών της φετινής διοργάνωσης. Συνολικά θα παρουσιαστούν οι εξής οκτώ: Η ομαδική εικαστική έκθεση Ο εφιάλτης της Περσεφόνης –ο τίτλος είναι δανεισμένος από το ομώνυμο τραγούδι των Νίκου Γκάτσου και Μάνου Χατζιδάκι– θα φιλοξενηθεί στο Ιερό Προσκύνημα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στο Εξώμβουργο στην Τήνο με τη συμμετοχή 22 σύγχρονων Ελλήνων εικαστικών. Παράλληλα με την έκθεση, θα πραγματοποιηθούν και βιωματικά εργαστήρια για παιδιά στο Τηνιακό εργαστήριο βιβλίου στη Χώρα της Τήνου. Μια βιωματική θεατρική ξενάγηση στην εικαστική εγκατάσταση The Museum of Unnatural History στο Παλαιό Δημοτικό Σχολείο Σπηλαίου Γρεβενών με τίτλο Με τον ποταμό του χρόνου προσφέρει η ομάδα Dulcinea Compania. Στον μαγικό αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, η Ελληνίδα εικαστικός Κατερίνα Καρατζαφέρη εμπνέεται από την ιαπωνική παράδοση Κομομάκι και την ελληνική υφαντουργία και ο Αιγύπτιος συνθέτης και μουσικός Αχμέντ Σαλέχ φαντάζεται τη σύγχρονη Αλεξάνδρεια να βυθίζεται κάτω από την ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας προκειμένου να συναντήσει την ελληνιστική πρόγονό της στην εικαστική/ηχητική εγκατάσταση Θαλασσογραφία σε κήπο. Ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος και ο Coti K. παρουσιάζουν την υπαίθρια ηχητική εγκατάσταση Πτώση, ένα γλυπτό που λειτουργεί ως αιολική άρπα. Ο πολιτιστικός οργανισμός Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI) παρουσιάζει ένα πρωτότυπο πρόγραμμα στους Δελφούς με τίτλο Oh, tranquility! Penetrating the very rock, A cicada’s voice το οποίο περιλαμβάνει εικαστικές δράσεις και περφόρμανς εμπνευσμένες από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του Δημήτρη Πικιώνη. Η ηχητική εγκατάσταση Aquatic Echoes, μια συνεργασία των εικαστικών Γιώργου Μωραΐτη, Latent Community και Φίλιππου Βασιλείου, αποτελεί μια ηχητική έρευνα πάνω στα υδάτινα οικοσυστήματα της Μεσογείου και στο πώς αυτά πλήττονται από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η παρουσίαση της εγκατάστασης εμπλουτίζεται και από βιωματικά εργαστήρια για παιδιά και εφήβους. Η ηχητική εγκατάσταση ανοιχτού πεδίου In memoriam του Παναγιώτη Μανουηλίδη (Panú) είναι ένα μουσικό/εικαστικό έργο όπου αντικείμενα και κατασκευές από πηλό διασκορπισμένα στον λόφο των ανεμόμυλων στη Χώρα της Αμοργού δημιουργούν μουσικούς ήχους και φράσεις με τη δύναμη του ανέμου. Εμπνευσμένη από το πλούσιο θεωρητικό έργο των Bruno Latour και Frédérique Aït-Touati, η εγκατάσταση/περφρόρμανς ΓΑΙΑ παράγει μια άλλη αφήγηση για τη Γη και για το πώς να την κατοικήσουμε.
Μουσικό θέατρο: Λόγος, ήχοι και «ανθισμένες κερασιές»
Τέσσερις παραγωγές μουσικού θεάτρου φέρνει το πρόγραμμα του 2023. Η μουσικοθεατρική παράσταση Ίσως και να είμαστε αδέρφια τελικά της Φένιας Παπαδόδημα βασίζεται στη συγκλονιστική επιστολή του Ινδιάνου αρχηγού Σηάτλ που γράφτηκε το 1854 σαν απάντηση στον εκπρόσωπο της Ουάσινγκτον που ζητούσε να αγοράσει τη γη τους. Εμπνευσμένο από τα 126 χαϊκού της ποιήτριας Μαγιαζούμι Μαντόκα, το έργο Τσουνάμι σε σενάριο και σκηνοθεσία Ελπίδας Σκούφαλου προσεγγίζει την κλιματική κρίση και τις ολέθριες συνέπειες στη ζωή και στην ψυχή όλων μας, έχοντας ως όχημα τον λόγο, την πρωτότυπη μουσική –που αντλεί από τον χώρο συνάντησης των ιαπωνικών μουσικών παραδόσεων με τις αντίστοιχες ελληνικές– και τον χορό. Η Ορχήστρα και Χορωδία ΙΩΝΙΑ της Νέας Ιωνίας Βόλου παρουσιάζει τη μουσικοθεατρική παράσταση Ο μπερντές της Γης, βασισμένη σε πρωτότυπα κείμενα της Ρεγγίνας Καπετανάκη, συνδημιουργού της θρυλικής Λιλιπούπολης, με ερμηνευτή τον Θοδωρή Κοτονιά. Το νέο έργο μουσικού θεάτρου Είμαι δέντρο που μιλά της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη μας προσκαλεί σε αφύπνιση όσον αφορά τη σύνδεσή μας με τη φύση, και πιο ειδικά με τα δέντρα. Πρόκειται για μια μονόπρακτη παιδική όπερα δωματίου, σε λιμπρέτο της Γιώτας Βασιλακοπούλου.
Πληροφορίες
• Όλες οι εκδηλώσεις προσφέρονται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού.
• H προκράτηση θέσης είναι υποχρεωτική.
• Καταβάλλεται μόνο το αντίτιμο εισόδου του αρχαιολογικού χώρου, όπου υπάρχει.
• Αναλυτικές πληροφορίες, πρόγραμμα όλων των εκδηλώσεων και προκρατήσεις θέσεων στις ιστοσελίδες: digitalculture.gov.gr, nationalopera.gr
• Για την ακριβή ώρα έναρξης των παραστάσεων συμβουλευτείτε την ιστοσελίδα του ΥΠΠΟ.
• Για την αποφυγή καθυστερήσεων και συνωστισμού, συνιστάται η έγκαιρη προσέλευση, μία ώρα πριν από την έναρξη της κάθε εκδήλωσης.
***
Η Εθνική Λυρική Σκηνή, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού, έχει αναλάβει και φέτος τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη του προγράμματος.
Ευχαριστούμε τις συνεργαζόμενες Εφορείες Αρχαιοτήτων και τους Αρχαιολόγους όλης της Χώρας για την καθοριστική βοήθειά τους.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα και φέτος τα μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Υπαλλήλων Φυλάξεως Αρχαιοτήτων για τη συμμετοχή και την εθελοντική τους προσφορά στις εκδηλώσεις του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός».
